Staw skokowy jest niezwykle podatny na urazy i właśnie z tego powodu, to właśnie ta część naszego organizmu jest najczęściej kontuzjowaną. Zazwyczaj dochodzi do skręcenia lub zwichnięcia kostki, które wynikają z nieprawidłowego ułożenia stopy i obciążenia stawu w trakcie aktywności. Nieleczony uraz może skutkować poważnymi konsekwencjami w przyszłości, powodują niestabilność lub predysponując do kolejnych urazów np. nawracających skręceń. Częstym powikłaniem braku właściwego leczenia są również poważne zmiany zwyrodnieniowe w obrębie stawu.
Objawy:
Skręcenie stawu skokowego to uszkodzenie struktur torebkowo – więzadłowych stawu. Skręcenie kostki można podzielić na 3 stopnie w zależności od wielkości powstałych uszkodzeń:
Skręcenie kostki I stopnia (lekkie)
• Naciągnięcie torebki stawowej i/lub więzadeł
• Ból o niewielkim nasileniu, który najbardziej odczuwalny się przy stawaniu na palcach
• Nieznaczna opuchlizna widoczna w okolicach kostki zewnętrznej
• Nieznacznie zmniejszona stabilność stawu
Skręcenie kostki II stopnia (umiarkowane)
• Naderwanie torebki stawowej i więzadeł
• Dolegliwości bólowe i średnim natężeniu, które utrudniają poruszanie się
• Sztywność i opuchlizna w obrębie stawu skokowego
• Wybroczyny (krwiak) w okolicach kostki
• Brak stabilności stawu
Skręcenie kostki III stopnia (ciężkie)
• Uszkodzenie torebki stawowej i przerwanie ciągłości więzadeł
• Ból o znacznym nasileniu, który utrudnia chodzenia i uniemożliwia obciążanie chorej kostki
• Znaczna opuchlizna
• Rozległe wybroczyny (krwiaki), które mogą obejmować część lub całą stopę
• Brak stabilności stawu
Pierwsza pomoc
Niezależnie od stopnia skręcenia stawu skokowego, najważniejsze jest szybkie i zdecydowane działanie, które zapobiegnie dalszemu pogłębianiu się urazu, zmniejszy dolegliwości oraz opuchliznę, a dodatkowo przygotuje staw do dalszego leczenia.
Najlepszą metodą działania jest wdrożenie procedury PRICE
PROTECT, czyli ochrona
Należy unieruchomić kontuzjowany staw. Dzięki temu nie dojdzie do jego dalszych uszkodzeń, a dodatkowo umożliwi tkankom właściwą regenerację. Kostkę bandażujemy oraz używamy tapingu, a po 72 godzinach od kontuzji unieruchamiamy za pomocą stabilizatora (LIGAMAX ANKLE) lub ortezy (AIR WALKER).
REST, czyli odpoczynek
W ciągu pierwszych 48 godzin po urazie należy znacząco ograniczyć ruch, aby możliwa była prawidłowa regeneracja. Po dwóch dniach można stopniowo zacząć obciążać staw i rozpocząć jego rehabilitację.
ICE, czyli lód
Kontuzjowaną kostkę należy schładzać, ale nie dłużej niż przez 20 minut i nie częściej niż co 3 – 4 godziny. Pozwoli to na zmniejszenie obrzęku, stanu zapalnego i dolegliwości bólowych, a także przyspieszy gojenie.
COMPRESS, czyli ucisk
Bandażowanie lub opaski uciskowe na kostkę, należy zastosować po wykonaniu schładzania kostki. Opatrunki uciskowe zapewnią kostce większą stabilizację, ograniczą ruchomość, zmniejszą obrzęki i krwiaki.
ELEVATE, czyli uniesienie kontuzjowanej nogi powyżej linii serca
Uniesienie nogi zapobiega powiększaniu się obrzęku oraz zmniejsza ciśnienie krwi w uszkodzonych tkankach.
Rehabilitacja
Po rekonwalescencji niezbędnej jest wprowadzenie właściwej rehabilitacji, która umożliwi odzyskanie pełnej funkcjonalności skręconego stawu skokowego i kostki. Ćwiczenia i zabiegi rehabilitacyjne muszą być dostosowane do rodzaju urazu, wieku i ogólnej sprawności pacjenta.
W czasie rehabilitacji skupiamy się przede wszystkim na ćwiczeniach, które wzmacniają stabilizację, czucie głębokie (propriocepcja) i mięśnie goleni.
Ćwiczenia statyczne na stabilnym podłożu
• stanie na kontuzjowanej nodze z zamkniętymi i otwartymi oczami
• wspięcia na palcach
• wykonywanie półprzysiadów
Ćwiczenia statyczne na niestabilnym podłożu
To takie same ćwiczenia, jednak wykonywane na poduszce, bosu lub dysku sensorycznym
Ćwiczenia dynamiczne na stabilnym podłożu
• wykroki i zakroki
• skakanie na jednej nodze przez niewielkie przeszkody
• wyskoki z lądowaniem na kontuzjowanej nodze
Ćwiczenia dynamiczne na niestabilnym podłożu
Takie same ćwiczenia jak w poprzednim punkcie, ale wykonywane na poduszkach, dysku sensorycznym, bosu lub materacu.
Profilaktyka
Stopy, a więc również stawy skokowe to jedne z najistotniejszych elementów układu ruchu człowieka, gdyż to na nich opiera się cały ciężar ciała. Tak więc stan stóp ma ogromny wpływ na możliwość prawidłowego i aktywnego funkcjonowania.
Warto pamiętać, aby dbać o dobry stan całego organizmu, pamiętając również o stopach i kostkach. To na nich opieramy się w ciągu całego dnia, używamy ich podczas jazdy samochodem, czy badamy nimi teren w trakcie pieszej wędrówki. Już niewielki uraz, dysfunkcja, czy nieleczona kontuzja może negatywnie wpłynąć na ustawienie kolan, bioder i kręgosłupa, powodując nieprzyjemne dolegliwości oraz kolejne schorzenia.
W trakcie aktywności fizycznej podczas której istnieje większe ryzyko urazu stawu skokowego, warto stosować odpowiednie stabilizatory. Jednym z najlepszych na rynku, który polecamy jest Neoprenowy stabilizator stawu skokowego „Ligamax Ankle”. Jest on szczególnie przydatny zarówno w zapobieganiu urazu, jak i po urazie stawu skokowego, gdyż zmniejsza obrzęki i zmniejsza dolegliwości bólowe. Ma otwartą konstrukcję i taśmy stabilizujące, które umożliwiają dopasowanie poziomu stabilizacji stawu do potrzeb pacjenta.
Niestety, czasem poważne urazy stawy skokowego, szczególnie skręcenia wymagają interwencji chirurga i wdrożenia leczenia operacyjnego. W takim przypadku niezbędne jest unieruchomienie całej stopy oraz podudzia, do czego najlepiej sprawdzi się polecana przez nas Orteza stopowo-goleniowa „AIR WALKER” long oraz Orteza stopowo-goleniowa „AIR WALKER” short. Umożliwia ona odpowiednią regenerację i zapewnia stabilizację stawu.
Przed każdym treningiem należy dbać o prawidłową rozgrzewkę całego układu ruchu, nie zapominając o stopach i stawach skokowych. Obuwie i ewentualne wkładki ortopedyczne powinny być wygodne i dobrze dobrane tak, aby zapewniały prawidłową amortyzację wstrząsów i odpowiednie ustawienie pięt, a jednocześnie nie obcierały i nie uwierały.
